İslahatın qarşısındakı "məmur səddi" - NƏ ETMƏLİ?..

Azərbaycanda məmur özbaşınalığı ilə bağlı şikayətlər artır.

Bu məsələ yalnız mediada, sosial şəbəkələrdə, yaxud ictimai etirazlar formasında səsləndirilməyib.Prezident İlham Əliyev də dəfələrlə keçirdiyi iclas və müşavirələrdə hakimiyyət nümayəndələrinə xəbərdarlıq edib, vətəndaşın maraqlarını nəzərə almağı əsas tələb kimi qoyub.

Ancaq dövlət başçısının bu göstərişlərindən hər bir kürsü sahibinin nəticə çıxardığını, xalqla hesablaşdığını bu gün də söyləmək mümkün deyil.Sitat üçün Azərbaycan Prezidentinin müxtəlif dövrlərdə məmurların ünvanına dediyi tənqidi çıxışlara nəzər salaq.

"Mən dəfələrlə demişəm ki, məmurlar xalqla yaşamalı, özü və ailə üzvləri təvazökar olmalıdır".

Bunu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrasının üçüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransda deyib. Dövlət başçısı bildirib ki, məmurlar rüşvətxorluqla məşğul olmamalıdır:

"Mən hər bir məmuru təyin edəndə deyirəm ki, get, düzgün işlə, xalqa xidmət et. Təəssüf ki, bəziləri nəticə çıxarmır, nəticədə cəzalandırılırlar.Biz "Asan Xidmət"i yaratdıq, hələ bir şikayət eşitməmişəm.Bu, ictimai xidmətlər sahəsində yenilikdir.Bu, həm bizim iradəmizi göstərir, həm də bunu etməyin mümkünlüyünü göstərir.Hər şey məmurlardan asılıdır.Məmurlar işlərində nöqsana yol verərlərsə, cəzalandırılacaqlar".

Dövlət başçısı çıxışında diqqətə çatdırıb ki, insanların yaxşı yaşaması təkcə maddi tərəflə ölçülmür:

"Burada, əlbəttə ki, məmur-vətəndaş münasibətləri xüsusi yer tutur. Mən dəfələrlə bu məsələ ilə bağlı öz fikirlərimi demişəm, bu gün də deyirəm.Hər kəs bilsin, eşitsin və nəticə çıxarsın.Məmurlar xalq üçün yaşayırlar.Məmur xalqın xidmətçisidir, vətəndaşa xidmət göstərməlidir, özünü təvazökar aparmalıdır”.

Yaxud bu ilin əvvəlində Prezidenti İlham Əliyevin Nahid Bağırovu İsmayıllı Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı, Mirhəsən Seyidovu Neftçala Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifələrinə təyin olunmaları ilə əlaqədar qəbul edərkən etdiyi çıxışına diqqət yetirək.

Ölkə başçısı əslində məmur-vətəndaş münasibətlərində mövcud olan problemlərin aradan qaldırılmasının mexanizmini də göstərib.Əslində, buna nail olmağın yolu çox sadə olduğunu dövlət başçısı da vurğulayıb. Məmurun üzərinə düşən əsas vəzifə bu tapşırığın məsuliyyətini dərk etmək və onu icra etməkdir:

“Buna nail olmaq üçün, sadəcə olaraq, mənim tapşırıqlarımı yerinə yetirmək lazımdır. Bu tapşırıqlar da çox sadədir - vətəndaşlarla bir yerdə olmaq, daim xalq arasında olmaq, xalqın qayğıları ilə yaşamaq, rüşvətxorluğa, korrupsiyaya qarşı ciddi mübarizə aparmaq, rayonların sosial-iqtisadi inkişafına töhfə vermək.

Əgər siz bu tapşırıqlarımı layiqincə yerinə yetirsəniz, həm dövlət sizin işinizdən razı olacaq, həm də vətəndaşlar.Korrupsiya və rüşvətxorluğa qarşı mübarizə Azərbaycanda ən ciddi formada aparılır və bunun təzahürləri göz qabağındadır.Bu siyasət şüurlu siyasətdir və bundan sonra da davam etdiriləcək. Qanun qarşısında hamı bərabərdir, heç kim toxunulmaz deyil, heç kimin heç bir xüsusi imtiyazları yoxdur, heç kimin keçmiş xidmətləri nəzərə alınmayacaq. Hər kəs keçmiş xidmətlərə görə dövlətdən layiqli qiymət alıbdır.Bundan sonra əgər kimsə dövlət işində, xüsusilə icra başçısı vəzifəsində işləmək istəyirsə, bax, bu prinsiplər əsas olmalıdır.Ancaq ötən müddət ərzində məmurlar bu qanunsuzlar davam edibsə, deməli Prezidentin verdiyi tapşırıqlardan və bildirdiyi iradlardan nəticə çıxartmayıblar.Ona görə də dövlətin vəzifəli şəxsləri xüsusi əməliyyat keçirib həbs etməkdən başqa yolu qalmır”.

Yaxud iyulun 23-də Prezident İlham Əliyev su təsərrüfatının vəziyyətinə dair videoformatda keçirilən müşavirə zamanı çıxışına nəzər salaq:

“İndi mənə hər gün 10-dan çox məktub gəlir. Mən Prezident Administrasiyasına, Nazirlər Kabinetinə tapşırıq verirəm. Onlar baxırlar, operativ şəkildə həll edirlər.Axı, bu, onların demək olar ki, əsas işi deyil.Bunu aidiyyəti qurumlar etməlidirlər.Nə üçün bu məktublar mənə yazılır?Ona görə ki, aidiyyəti qurumlara yazılanda onlar əhəmiyyət vermirlər, başdan edirlər.Nə qədər belə faktlar var. Biz nə qədər buna dözməliyik?”

Bütün bunlar göstərir ki, əldə edilən uğurlarla yanaşı, bürokratik problemlər həll olunmamış qalır.Ona görə də əksər sahələr üzrə əhali məmurlardan narazıdır.İstər Bakı şəhərində, istərsə də bölgə sakinləri Prezident İlham Əliyevə və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevaya şikayət məktubu yazması ənənəvi hal alıb.Bunun da başlıca səbəbi icra hakimiyyəti orqanlarının müraciətlərə vaxtında və yerində baxmamasıdır.Hətta əldə etdiyimiz məlumatlara görə, bir sıra rayonlarda icra hakimiyyəti başçıları poçt xidməti idarələrinə xüsusi tapşırıq verib, şikayət məktublarının ünvana çatdırılmasını əngəlləyir.Belə ki, yerli sakinlərin Dövlət başçısı İlham Əliyevə və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevaya yazdığı şikayət məktub göndərilmir.Vətəndaş isə aylarla oturub məktubuna cavab gözləyir.Çarəsiz qalıb ikinci, sonra üçün, dördüncü məktubu yazır.

Ümidlə İlham Əliyevdən və ya Mehriban Əliyevadan onun probleminin həlli üçün tapşırıq gələcəyini gözləyən vətəndaş məktubunun çoxdan məhv edildiyini, ya da poçt idarəsindən göndərilmədiiyndən xəbərsiz olur.Məmurlar isə Prezidentə verdikləri hesabatda “hər şeyin öz qaydasında olduğunu”, sadəcə problemləri aradan qaldırmaq üçün dövlət büdcəsindən bir neçə milyon əlavə xərc ayrılmasının vacibliyini bildirir.Dövlət başçısının sonuncu müşavirədə səsləndirdiyi tənqidi fikirlər Prezidentlə xalq arasında səddə çevrilmiş səlahiyyət sahiblərinin dövlət-cəmiyyət münasibətlərinin formalaşmasında ciddi əngələ çevrildiyini göstərir.

Azərbaycan Prezidentinin 2019-cu ildə bölgələrə səfərləri zamanı şəxsən özünün əhalidən şikayət məktublarını toplaması və həmin müraciətlərə baxılması üçün dərhal göstəriş verməsi hökumət orqanlarının öz işinin öhdəsindən lazımi səviyyədə gəlmədiyini təsdiq etdi. Bu səddi qırmağa qərara verən əhali sonda nə məmur hədəsindən, nə həbsdən qorxub kütləvi şəkildə Prezidentə yaxınlaşmağa və həqiqəti açıb deməyə qərar verdi. Ağsu rayonunda başlanan bu proses tezliklə başqa bölgələri əhatə etdi. Dövlət başçısının adekvat reaksiyası isə hakimiyyət orqanlarında ciddi islahatlar həyata keçirməkdən ibarət oldu.Ötən ildən bəri dövlət idarəçiliyi sistemində həm ciddi struktur, həm də kadr dəyişikliyi aparılıb.Lakin görünür, islahatların mahiyyəti, yaxud nəticələri hələ də bəzi məmurlarıciddi narahat edir.Ölkə rəhbərliyinin tapşırıqlarına, qanunvericiliyin tələblərinə və əhalinin problemlərinə laqeyd münasibət qalmaqdadır.Bunlar isə bürokratiyaya qarşı ikinci islahat dalğasının gəlməsi ilə yekunlaşa bilər.Ötən təcrübə göstərir ki, belə situasiyada Prezidentin və cəmiyyətin istəkləri üst-üstə düşür.

Doğrudur, son vaxtlar belə məsulliyyətsiz məmurların cəzalandırılması üçün bir sıra həbslər aparılıb.Ancaq ölkə başçısının çıxışında səsləndiridiyi tənqidlər cəzalananları görüb nəticə çıxartmayanların hələ də vəzifə başında qaldığını göstərir.Ona görə də onları daha ciddi cəza gözləyə bilər.Prezident İlham Əliyevin verdiyi mesajlar da bunu təsdiq edir.Yəni Azərbaycanda başlanacaq növbəti islahat dalğası həmin məmurları birdəfəlik idarəçilik sistemindən süpürüb ata bilər.